Nowy nabytek - tamarillo

Tamarillo, czyli cyfomandra grubolistna (Cyphomandra betacea) to gatunek rośliny należący do rodziny psiankowatych, do której należy również dobrze nam znany pomidor. Krzewy cyfomandry dorastają do 4 metrów wysokości, przez co tamarillo nazywa się też pomidorem drzewiastym. Dziś tamarillo uprawia się głównie w Ameryce Południowej oraz w Nowej Zelandii.

Dojrzały owoc tamarillo

Owoce cyfomandry mają jajowaty kształt i w zależności od odmiany czerwony, żółty lub purpurowy kolor. W przeciwieństwie do pomidora, skórka jest niejadalna. Smak owocu porównałbym najbardziej do czarnej porzeczki, aczkolwiek nie zrobił na mnie wrażenia. Być może lepiej smakuje po dodaniu do potraw niż na surowo.

W miąższu tamarillo znajdują się liczne nasiona, które powinny wykiełkować już po kilku dniach od wysiewu. Sama roślina jest łatwa w uprawie, chociaż podobno bardzo lubią ją mszyce i inne szkodniki. Póki co czekam na pierwsze kiełki :)

Tamarillo po przekrojeniu

Jak przyspieszyć kiełkowanie opuncji? - pomóc jej w tym!

Zdarza się że nasionom, z których chcemy wyhodować nową roślinę trzeba pomóc. Z pewnością dotyczy to opuncji figowej, której nasiona mają wyjątkowo twardą łupinę.

Po prawie dwóch miesiącach oczekiwania, aż część nasion znajdujących się w ręczniku papierowym wykiełkuje, straciłem cierpliwość. Postanowiłem ponacinać końcówki łupin, przez które miały się przebić kiełki. Jak się okazało, był to strzał w dziesiątkę :) Już po dwóch dniach rośliny pokazały że bardzo zależało im na przyjściu na świat. Od razu przełożyłem siewki do podłoża, w którym ładnie dojrzewają:

 

Kiełkujące opuncje

Rzadkie rarytasy cz. 1

Nie spodziewałem się znaleźć takich owoców w naszych sklepach. Obok cytrusów i bananów pojawiły się... czerymoje.

Czerymoja (inaczej flaszowiec peruwiański) to owoc z rodziny flaszowcowatych (Annonaceae), pochodzący z Andów. Zimozielone drzewa dorastają do 10 metrów wysokości. Co ciekawe, najlepiej rosną na terenach położonych powyżej 800 m n.p.m.

Dojrzała czerymoja

Owoce czerymoi osiągają długość do 20 cm. Ich skórka przebarwia się z koloru zielonego w brąz, kiedy są już dojrzałe. Miąższ konsystencją przypomina gruszkę, smakiem jest również do niej podobny. Jest jednak bardziej śmietankowy i aromatyczny. Niektórzy nazywają czerymoję jabłkiem budyniowym.

Czerymoja po przekrojeniu

Wewnątrz owocu znajduje się około 30 czarnych pestek, które po natychmiastowym wysianiu powinny wykiełkować w ciągu około 3-4 tygodni.

Nasiona czerymoi

Część pestek zamierzam ponacinać, ponieważ młode rośliny mogą mieć problem z przebiciem się przez łupinę nasienną. Już wkrótce powinny powinny być pierwsze rezultaty :)

Owoc kaki...bez nasion

Nadeszła jesień, a z nią sezon na kaki. W ostatnich dniach kupiłem dorodny okaz, który mimo tego, że był bardzo smaczny, nie miał w środku ani jednego nasiona. Potem dowiedziałem się, że to szaron - nowsza odmiana kaki, wypierająca powoli z rynku swą pierwotną wersję. Szarony powstają z niezapylonych kwiatów i dlatego nie zawierają nasion. Poniżej kilka zdjęć tego owocu.

W przyszłym tygodniu poszukam w sklepach "oryginalnego" kaki, które do tej pory wydawało mi się być owocem gorszej jakości w porównaniu do szaronów.

Kiwano po przekrojeniu

Kiwano po przekrojeniu przypomina naszego rodzimego ogórka. Struktura miąższu jest podobna, choć jest on bardziej galaretowaty. W środku znajdują się liczne, dość twarde nasiona. Ciekawy jest kontrast pomiędzy pomarańczową skórką, a zielonkawym wnętrzem:

Smak kiwano mnie rozczarował. Niektóre źródła porównują go do połączenia ananasa z melonem. Uważam że jest to mocno przesadzone - smak jest neutralny, czuć tylko lekki posmak ogórka. W przypadku tego owocu wygląd zdecydowanie wygrywa ze smakiem. Być może owoce z własnej uprawy są smaczniejsze.

Nasiona łatwo oddzielić od miąższu. Najlepiej je wysiać wczesną wiosną, a po przymrozkach przesadzić do gruntu, ponieważ kiwano potrzebuje sporo miejsca do wzrostu. Wysuszone nasiona można przechowywać przez wiele miesięcy. Moje będą czekać przynajmniej do lutego.

Papaja - pierwsze dni życia

Po około 5 tygodniach od wysiewu jedno z nasion papai wykiełkowało w torfowej doniczce. Niestety z powodu niewielkiej ilości światła w ostatnim czasie siewka mocno wyciągnęła się górę, ale czuje się dobrze. Niedawno wypuściła nowe listki.

Młoda papaja

Nowy owoc - kiwano

Koniec lata wcale nie musi być przygnębiający! To czas, kiedy do naszych sklepów trafia coraz więcej ciekawych owoców tropikalnych. Jednym z nich jest kiwano, nazywane też ogórkiem afrykańskim.

Owoce kiwano są mniejsze niż ogórki, które uprawiamy w szklarniach. Są bardziej owalne, a ich skórę pokrywają grube kolce. Wyglądem bardziej przypominają ozdobne dynie. 

Kiwano do wzrostu potrzebuje wysokiej temperatury (powyżej 15 stopni). Latem można je uprawiać w szklarni i przy odrobinie szczęścia we wrześniu zebrać plony.  

Figa z nasion - początki uprawy

Figowiec pospolity (Ficus carica) pochodzi z Azji Mniejszej. Jest drzewem dorastającym w naturalnych warunkach aż do 15 m wysokości. Jest powszechnie uprawiany na południu Europy, w szczególności w Grecji. W Polsce bezpiecznie można uprawiać figowce jedynie w domu, ponieważ nie tolerują większych mrozów, ale niektórym udaje się uprawa gruntowa, przy odpowiednim zabezpieczaniu roślin na zimę.

Niedawno w naszych sklepach zaczął się sezon na figi. Na początku września kupiłem kilka świeżych owoców i wysiałem sporo nasion do doniczek z włóknem kokosowym. Dokładnie po 17 dniach pierwsza mała roślinka ujrzała światło dzienne.

Figowce nie mają wysokich wymagań co do gleby, ale lubią dużo słońca i wody, szczególnie w okresie letnim.

Liczi na początku jesieni

Liczi jak na razie spisuje się dobrze. Rozsadziłem dwie sztuki rosnące w jednej doniczce, ponieważ szybko wykształciły mocny system korzeniowy. Teraz mają więcej miejsca na dalszy wzrost. 

Przed przesadzeniem...

...i po

Rodzinka w komplecie

Rozwijające się liście liczi w zależności od etapu rozwoju przyjmują piękne, jesienne barwy. Jednak już wkrótce będą zielone :)

Granaty po przesadzeniu

Z kilku siewek granatów które wykiełkowały wybrałem dwie najmocniejsze i przesadziłem do osobnych doniczek. Cały czas ładnie rosną.

Dwumiesięczne granaty

Kiełkowanie guawy

Po 3 tygodniach od wyjęcia z owocu, jedno z nasion zaczęło wypuszczać kiełek. I to nie w doniczce, ale w ręczniku papierowym. Szczęśliwca przełożyłem do torfowej doniczki, gdzie spokojnie się rozwija.

Młoda siewka gujawy

Jestem trochę zawiedziony czasem, jakiego potrzebowało nasionko aby wykiełkować. Trzy tygodnie to sporo, jak dla nasion wyjętych z dojrzałego owocu. Mało tego - reszta pestek nie okazuje żadnych oznak życia. Być może problemem było hermetyczne opakowanie, w którym znajdowała się guawa albo sam owoc był gorszej jakości (tak jak pisałem wcześniej nie był smaczny).

Jesienne temperatury nie sprzyjają kiełkowaniu nasion, ale cieszę się, że mam pod opieką chociaż jedną małą guawę, która na pewno będzie silną rośliną :)

Opuncja figowa - owoc kaktusa

Opuncja figowa (Opuntia ficus-indica) należy do rodziny sukulentów, osiągających nawet 5 metrów wysokości. Pochodzi z Ameryki Południowej, ale dziś jest hodowana w wielu krajach o tropikalnym klimacie, również w basenie Morza Śródziemnego.

Owoce opuncji figowej

Owoce opuncji osiągają rozmiary niedużej cytryny. Ich skórka zabarwia się na żółto, pomarańczowo i czerwono. Biorąc je do ręki lepiej być ostrożnym, ponieważ są pokryte maleńkimi igiełkami, które łatwo wbijają się w skórę, a ich wyciągnięcie wcale nie jest proste.

Miąższ ma przyjemny, orzeźwiający smak. Znajdziemy w nim wiele bardzo twardych nasion, przez co jedzenie tych owoców nie jest tak przyjemne jak w przypadku pitai (więcej na temat pitai można przeczytać tutaj), której nasiona są miękkie i całkowicie jadalne.

W naszych sklepach ciężko jest znaleźć owoce opuncji. W dużych marketach nigdy się na nie nie natknąłem, ale udało się w jednym z dyskontów. Jeśli ktoś się pospieszy to jeszcze znajdzie na półce coś dla siebie :)

Nasiona wysiałem od razu po wyjęciu z owoców i oczyszczeniu. Niestety od tamtego momentu minęły już prawie 3 tygodnie i wciąż nic się nie dzieje. Fachowa literatura podaje, że okres kiełkowania waha się od 3 do 6 tygodni, a same kaktusy rosną bardzo wolno. Na razie pozostaje tylko czekać, zapewniając nasionom jak najlepsze warunki do wykiełkowania :)

Liczi pnie się w górę

Pierwsze liczi które u mnie wykiełkowało przez ostatnie dni szybko rośnie i osiągnęło już 12 cm wysokości.

Młoda siewka liczi. Z prawej strony widać kiełkującego sąsiada

Liczi na tym etapie wygląda bardzo ozdobnie - kolor łodygi to wszystkie odcienie czerwonego, a na samej górze kilka rozwijających się, różowych listków.

Myślę że powyższe rośliny szybko będą potrzebować większej doniczki. Przez dziurki na spodzie już wychodzą korzonki obu nasion. Na razie jednak jeszcze się aklimatyzują.

Karambola - wysiew nasion, uprawa

Karambola, czyli oskomian pospolity (Averrhoa carambola) jest rośliną zimozieloną, dorastającą do 10 metrów wysokości. Pochodzi z Malezji, ale dziś jest uprawiana w wielu tropikalnych krajach.

Dzięki coraz lepszej dostępności owoców egzotycznych na naszym rynku, karambolę można kupić niemal przez cały rok w dobrze zaopatrzonych sklepach.

Dojrzały owoc

Oskomian znany jest też pod nazwą "gwiaździsty owoc", ponieważ po przekrojeniu przypomina kształtem pięcioramienną gwiazdkę. Dzięki atrakcyjnemu wyglądowi karambola używana jest do dekoracji stołów i drinków.

Każdy owoc zawiera kilkanaście małych nasion, które najlepiej wyjąć rozcinając karambolę ostrożnie wzdłuż zagłębień. Po oczyszczeniu z miąższu można je od razu wysiać, najlepiej w kilkucentymetrowych odstępach od siebie. Już małe siewki zajmują sporo miejsca, rozkładając swoje delikatne gałązki na boki.

Kiełkujące nasiona

Nasiona, które wysiałem wykiełkowały po kilkunastu dniach. Siewki dość szybko wyciągnęły się w górę i wykształciły po kilka gałązek z listkami. 

Ciekawą cechą karamboli jest to, że na noc listki "opadają" ku dołowi, a po wschodzie słońca podnoszą się chcąc złapać jak najwięcej światła przez cały dzień.

Dwumiesięczne karambole

Karambola jest bardzo kapryśną rośliną. Przeciągi, nasłonecznienie i nieodpowiednia wilgotność powodują utratę koloru u liści, ich żółknięcie, a w konsekwencji usychanie.

Z moich obserwacji wynika, że lepiej czują się rośliny stojące w półcieniu, niż te wystawione na bezpośrednie działanie słońca. Warto też zapewnić im stale wilgotne podłoże.

Po prawej stronie oskomian w nie najlepszej kondycji. Być może rosnąc "w kupie" karambole czują się raźniej.

Mam nadzieję, że z czasem karambole uodpornią się na niesprzyjające warunki i trochę podrosną :)

Kiełkowanie liczi

Dwa tygodnie po wysadzeniu nasion do doniczek liczi zrobiło niespodziankę i wypuściło pierwszy kiełek.

Wschodzące liczi

Doniczka wypełniona jest jedynie włóknem kokosowym, które jest idealnym podłożem dla kiełkujących nasion. Do czasu wzmocnienia korzeni i wykształcenia pierwszych listków liczi pozostanie jeszcze w obecnej doniczce. Potem będzie potrzebować żyznej ziemi, z której zacznie czerpać potrzebne do życia składniki mineralne.

Również nasiona owinięte papierowym ręcznikiem świetnie sobie poradziły. Dwa z nich wypuściły kiełki.

Kiełkujące nasiono

Wkrótce i one trafią do doniczek. Z opisów osób próbujących wyhodować liczi z pestki wynika, że teraz będzie tylko gorzej, bowiem liczi jest rośliną wymagającą i kapryśną w dalszych etapach rozwoju. Cóż, będę mógł się o tym przekonać na własnej skórze :)

Letni wzrost pitai

Letnie słońce sprzyjało wzrostowi małych pitai. Kaktusy rosną co prawda powoli, ale wyglądają bardzo efektownie. Największe słupki mają teraz 1,5cm wysokości.

3-miesięczne pitaje

Kilka razy musiałem podsypać im trochę ziemi, ponieważ łodygi za bardzo wyciągały się w górę, co czyniło je mniej stabilnymi. Co jakiś czas przerzedzam kaktusiki, pozostawiając tylko te najsilniejsze.

Jeśli chodzi o podlewanie, to w dalszym ciągu zraszam je wodą co kilka dni lub nawet rzadziej. Takie warunki, z tego co widać bardzo pitajom odpowiadają - nie ma żadnych niepokojących oznak przebarwień czy gnicia.

Jak wyhodować mango z pestki

Mango indyjskie (Mangifera indica) jest jedną z najważniejszych roślin uprawnych w krajach tropikalnych. W naszych sklepach mango można dostać przez cały rok. Najczęściej spotkamy jeszcze niedojrzałe owoce, które powinny poleżeć kilka dni przed zjedzeniem. Kolor skórki nie określa stopnia dojrzałości owocu, dlatego najlepiej poczekać, aż mango zacznie uginać się pod palcami, a jego miąższ będzie słodki i soczysty. Również wtedy pestka, znajdująca się w samym środku owocu będzie miała największą zdolność kiełkowania.

Pestka mango chroniona jest bardzo twardą łupiną, którą należy otworzyć, jeśli chcemy szybko zobaczyć kiełek :) W przeciwnym razie proces kiełkowania może potrwać nawet kilka miesięcy. Otwarcie łupiny jest trudnym zadaniem. Podczas takiego zabiegu niezwykle łatwo jest uszkodzić pestkę, której szansa na dalsze życie mocno spadnie.

Uszkodzonej pestki nie wolno wsadzać w ziemię - wtedy zgnije na 99%. Również po udanym wyjęciu pestki lepiej nie pakować jej od razu do doniczki. Polecam natomiast owinięcie jej zwilżonym papierowym ręcznikiem i umieszczenie w zamkniętym, ciemnym pojemniku. Metoda sprawdzona w przypadku 3 pestek ze stuprocentową skutecznością.

Kiełkująca pestka mango

Kiedy korzeń osiągnie kilka centymetrów długości można pestkę przełożyć do doniczki z dość żyznym, przepuszczalnym podłożem. Niektórzy radzą, aby pestkę umieścić pionowo w ziemi, a inni poziomo. Ja zawsze kładłem pestkę poziomo, przysypując ją lekko ziemią. Po około dwóch tygodniach światło dzienne powinna ujrzeć łodyżka z kilkoma małymi listkami.

Młode mango wychodzi z ziemi

Od tej pory mango rośnie szybko. Pierwsze liście z dnia na dzień wydłużają się o kolejne centymetry. Potem przebarwiają się z koloru czerwonego w soczystą zieleń.

W kolejnych miesiącach życia wzrost wygląda następująco: wypuszczenie 3-5 nowych liści, kilka tygodni przerwy, wypuszczenie kolejnych liści, przerwa, itd.

10-tygodniowe mango

Z podlewaniem należy być ostrożnym. Nie wolno doprowadzić do przelania. Może to prowadzić do chorób grzybicznych liści, a w rezultacie do obumarcia rośliny.

Mango co kilka tygodni wypuszcza młode listki

Podsumowując - mango nie jest rośliną trudną do wyhodowania z pestki, pod warunkiem że przestrzega się kilku zasad, o których pokrótce napisałem. Z pewnością najlepszym okresem na kiełkowanie jest lato, ale już niedługo grzejniki w naszych mieszkaniach zaczną się nagrzewać, co może być pomocne przy takich zabiegach :)

Marakuja - szybki wzrost

Męczennica (Passiflora), występująca również pod nazwą marakuja, pochodzi z Ameryki Południowej. Jest pnączem uprawianym głównie w tropikalnych krajach, ponieważ nie toleruje ujemnych temperatur.

Rozróżnia się dwa rodzaje owoców męczennicy - mniejsze, w kolorze fioletowym, i większe, koloru pomarańczowego, zwane granadillą. Wewnątrz owoców znajdziemy dziesiątki nasion, oblepionych galaretowatym miąższem. Oczyszczenie ich jest zabiegiem dla osób cierpliwych.

Oczywiście najlepiej jest wysiać nasiona zaraz po wyjęciu ich z owocu. Kiełkowanie powinno nastąpić po około 10 dniach. Ale można je też wysuszyć i odłożyć na później. 

Z moich doświadczeń wynika, że najszybciej kiełkują nasiona w doniczce przykrytej folią lub plastikową butelką. Najwidoczniej najlepiej czują się w ciepłym i stale wilgotnym podłożu.

Młode siewki marakui

Moje marakuje rosły szybko. Roślinki najszybszy wzrost notowały nocą. Po kolejnych kilku dniach wyglądały już tak:

Lasek małych męczennic

Z kilkunastu siewek wybrałem tylko kilka najsilniejszych i rozsadziłem po dwie do doniczki. Marakuje lubią dużo pić, trzeba je podlewać co 2-3 dni. Raz w tygodniu nawożę je biohumusem. Jeszcze nie widać, aby wykształcały się "wąsy" charakterystyczne dla pnączy. Na razie męczennice są mocne i stabilne, nie wymagają podparcia.

Marakuje w obecnym stanie

Potwierdzeniem na to, że roślinki dobrze się czują jest wypuszczanie młodych listków :)

Nowy listek jest już w drodze

Guawa - pierwsze kroki w uprawie

Gujawa pospolita (Psidium guajava), znana też jako guawa, guajawa czy gwajawa to wiecznie zielone drzewo pochodzące z tropikalnych rejonów Ameryki. Owoce gujawy mają jajowaty kształt i mierzą około 10 cm. Kiedy dojrzewają, ich kolor zmienia się z zielonego na żółty.

Guawa jest niezwykle rzadkim owocem na naszym rynku. Jeszcze nie miałem okazji spotkać go w polskich sklepach. Ale udało się we Francji, w jednym z dość ekskluzywnych marketów z produktami z wielu zakątków świata. Gujawy były zapakowane pojedynczo w hermetycznych opakowaniach, dzięki czemu mogłem go spokojnie przetransportować do domu.

Owoc który kupiłem dojrzewał długo - około 3 tygodnie. Skórka co prawda nie do końca przebarwiła się na żółto, ale guawa była już w takim stanie, że trzeba było coś z nią zrobić. Poza tym wydzielała bardzo intensywny zapach (podobny do zapachu brzoskwini), zachęcając do przekrojenia.

Dojrzały owoc gujawy pospolitej

Próbując miąższu zawiodłem się. Spodziewałem się orzeźwiającego, cytrusowego smaku, a ten był mdły, kwaskowaty i po prostu niesmaczny. Pewnie nie bez powodu używa się go głównie jako dodatek do napojów i deserów. Za to muszki owocówki były zachwycone. Po przekrojeniu rzuciły się na guawę, jakby to miał być ich ostatni posiłek w życiu. 

Guawa po przekrojeniu

Jedzenie miąższu jest dość utrudnione z powodu licznych pestek, wypełniających prawie cały owoc. Kilkanaście z nich udało mi się oczyścić i wysiać do doniczek.

Specjalistyczna literatura podaje, że kiełkowanie następuje po 2-3 tygodniach. Zobaczymy jak to się sprawdzi w praktyce :)

Papaja z nasiona - czy to się uda?

Papaja, czyli melonowiec właściwy (Carica papaya) pochodzi z Ameryki Środkowej. Mimo swojej nazwy nie jest spokrewniona z melonem, ale smakuje podobnie.

Owoce papai dostępne w naszych sklepach najczęściej ważą do 1 kg. Z moich obserwacji wynika, że nie są zbyt popularne wśród kupujących. Często można znaleźć na półkach już miękkie, bardzo dojrzałe owoce, domagające się natychmiastowego spożycia.

Dojrzała papaja

Kupując papaję, należy pamiętać o tym, aby nie wystawiać jej na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Przez to szybko pojawiają się na niej brązowe plamki prowadzące do gnicia.

Papaja po przekrojeniu

Wewnątrz owocu znajdziemy przynajmniej kilkadziesiąt nasion wielkości ziarenek pieprzu. Przed wysianiem konieczne jest obranie ich z przylegającej galaretowatej substancji, ponieważ wstrzymuje ona kiełkowanie i przyciąga różne żyjątka. 

Nasiona przed i po oczyszczeniu

Ja jak zwykle zrobiłem eksperyment - część nasion powędrowała do doniczki, część do papierowego ręcznika. Teraz pozostaje tylko czekać na pierwsze kiełki :)